-
.
- Русский
Για περισσότερο από έναν αιώνα, το ποσοστό των ανύπαντρων μητέρων στην Κύπρο είναι πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο. Ο ALIX NORMAN ανακαλύπτει γιατί το νησί στιγματίζει τις ανύπαντρες μητέρες του
Το 36% των κυπριακών νοικοκυριών έχουν παιδιά. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ, πολύ πάνω από τον μέσο όρο του 24%. Όμως ο αριθμός αυτός μειώνεται: Πριν από 10 χρόνια, τρία στα πέντε σπίτια στο νησί περιείχαν παιδιά. Και τα πράγματα γίνονται επίσης πιο ήσυχα: οι στατιστικές δείχνουν ότι ακριβώς τα μισά από αυτά τα νοικοκυριά έχουν τώρα μόνο ένα παιδί, το 40% έχει δύο και λιγότερο από το 10% έχει τρία παιδιά. Μια τεράστια διαφορά από τα προηγούμενα χρόνια, όταν οι άνθρωποι έβγαζαν απογόνους σαν να μην υπήρχε αύριο!
Εκεί που δεν αλλάζουμε, ωστόσο, είναι η γονεϊκή μας σύνθεση. Αυτή την εβδομάδα, καθώς ο ΟΗΕ γιόρτασε την Παγκόσμια Ημέρα Γονέων την 1η Ιουνίου, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στους πραγματικούς αφανείς ήρωες του νησιού. Οι ανύπαντρες μητέρες.
Η Κύπρος σίγουρα προτιμά την πυρηνική οικογένεια. Όπως η Ελλάδα και η Ρουμανία, το νησί μας έχει απίστευτα χαμηλό ποσοστό μονογονεϊκών οικογενειών. Ενώ οι μονογονεϊκές οικογένειες στη Δανία, τη Λιθουανία και τη Λετονία αποτελούν πάνω από το 20% όλων των σπιτιών, στην Κύπρο κάτω από το 10% όλων των νοικοκυριών αποτελείται από έναν μόνο γονέα. Και πάνω από το 90% αυτών είναι μητέρες.
Βέβαια, οι περισσότερες μονογονεϊκές οικογένειες σε όλο τον κόσμο διευθύνονται από μητέρες. Αλλά περισσότερο από το ένα τέταρτο όλων των μονογονεϊκών οικογενειών στην Ισπανία, τη Σουηδία και τις ΗΠΑ είναι μπαμπάδες, ενώ στην Κύπρο, λιγότεροι από 1 στους 10 Κύπριους μονογονείς είναι άντρες - ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στον κόσμο
"Είναι ένα κατάλοιπο από το παρελθόν, νομίζω", λέει η 41χρονη Λεμεσιανή Μαρία. "Ανεξάρτητα από το πόσο προοδευτικοί νομίζουμε ότι είμαστε σε αυτό το νησί, είναι πολύ πιο εύκολο για έναν άνδρα να ξαναπαντρευτεί από ό,τι για μια γυναίκα. Έτσι, οι ανύπαντροι πατεράδες φεύγουν και βρίσκουν άλλη σύζυγο, ενώ οι ανύπαντρες μητέρες μένουν να σηκώνουν το βάρος της φροντίδας των παιδιών- ουσιαστικά αποφεύγονται ως δυνητικοί σύντροφοι."
Αυτή η έντονη άποψη μπορεί να περιέχει μια δόση αλήθειας. Μια μελέτη με τίτλο Single Parenthood in Cyprus Past υποδεικνύει ότι "στο παρελθόν, η μονογονεϊκότητα σχετιζόταν σχεδόν αποκλειστικά με τη χηρεία. Ωστόσο, λόγω της χαμηλής κοινωνικής θέσης της γυναίκας σε περασμένες εποχές, οι διαζευγμένες γυναίκες και όχι οι άνδρες ήταν αυτές που στιγματίζονταν και περιθωριοποιούνταν."
Επικαλούμενη μια πρώιμη βρετανική απογραφή, η μελέτη αποκαλύπτει ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1800 το ποσοστό των διαζευγμένων γυναικών (4,9%) ήταν σχεδόν τετραπλάσιο από εκείνο των διαζευγμένων ανδρών (1,3%). Η τάση αυτή συνεχίζεται καθ' όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. "Μετά το διαζύγιο", λένε οι συγγραφείς της μελέτης, "οι άνδρες ήταν σε θέση να συνεχίσουν με δεύτερο γάμο πιο εύκολα από ό,τι οι γυναίκες. Στις λίγες περιπτώσεις που ένα ζευγάρι "τολμούσε" να χωρίσει, η γυναίκα κατηγορούνταν ως απόδειξη ότι δεν ήταν σε θέση να κρατήσει τον σύζυγό της και να διατηρήσει τη συνοχή της οικογενειακής μονάδας."
"Έχει αλλάξει πολύ αυτό ακόμα και τώρα;" αναρωτιέται η 36χρονη κάτοικος Λάρνακας Βαλεντίνα. "Οι γονείς του πρώην συζύγου μου σίγουρα με κατηγορούν για το διαζύγιο. Μακάρι να μπορούσαν να δουν ότι κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για τα παιδιά μου- ότι χρειάζομαι την υποστήριξή τους και όχι την κριτική τους. Αλλά έτσι ήταν πάντα για τις Κύπριες ανύπαντρες μητέρες."
HTTPS:/CYPRUS-MAIL.COM/WP-CONTENT/UPLOADS/2023/05/BEACH-CHILD-GIRL-BOY.JPG
"Ο χαρακτηρισμός "ανύπαντρη μητέρα" ήταν σαν κατάρα που η γυναίκα κουβαλούσε μαζί της στον τάφο", αναφέρει η μελέτη Single Parenthood, αναφερόμενη στις απόψεις των αρχών του 20ού αιώνα. "Στην παραδοσιακή κοινωνία, ο σύζυγος και ο πατέρας αποτελούσαν την άγκυρα της ταυτότητας της γυναίκας και των παιδιών του, ως εκ τούτου, οι ανύπαντρες μητέρες και τα παιδιά τους θεωρούνταν άνθρωποι χωρίς έδρα και τα παιδιά αναφέρονταν ως "τα μπάσταρδα της Χ" (όνομα της γυναίκας)."
Ακόμη και στον 21ο αιώνα, αναφέρει η μελέτη, οι τοπικές αξίες έχουν αργήσει να αλλάξουν. Ο γάμος εξακολουθεί να θεωρείται ως στόχος- το διαζύγιο ως αποτυχία - συχνά από την πλευρά της γυναίκας. Μέχρι το 2001, η Κύπρος είχε μόλις 9.784 μονογονεϊκές οικογένειες: από αυτές οι 8.846 ήταν ανύπαντρες μητέρες και οι 938 ήταν ανύπαντροι πατέρες. Οι γονείς με σύμφωνο συμβίωσης ήταν, προσθέτει η μελέτη, "σχεδόν ανύπαρκτοι σε ποσοστό μόλις 0,3% του πληθυσμού."
"Από κοινωνική άποψη, η Κύπρος δεν είναι καλό μέρος για να είσαι ανύπαντρη μητέρα", λέει η 42χρονη Ειρήνη από τη Λευκωσία. "Οι άνθρωποι, ιδίως οι παλαιότερες γενιές, φαίνεται να εξακολουθούν να πιστεύουν ότι έχεις "αποτύχει" αν δεν έχεις "κρεμαστεί από τον σύζυγό σου". Αλλά για μένα, η μονογονεϊκότητα ήταν δώρο Θεού! Όταν ήμουν παντρεμένη, έκανα όλο το καθάρισμα, το μαγείρεμα, τη φροντίδα των παιδιών και τον προϋπολογισμό, παράλληλα με την εργασία μου πλήρους απασχόλησης. Όσο διακριτικά κι αν προσπαθούσα να εμπλέξω τον πρώην μου, απέφευγε την ευθύνη- ήταν σαν να είχα τρία παιδιά αντί για δύο."
Διαζευγμένη εδώ και ένα χρόνο, η Irene απολαμβάνει τώρα τη νέα της ελευθερία. "Έχω Σαββατοκύριακα για τον εαυτό μου για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία! Τα παιδιά ζουν μαζί μου κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, αλλά τα Σαββατοκύριακα μένουν με τον πρώην μου. Επιτέλους, πρέπει να μάθει τι σημαίνει να φροντίζεις παιδιά!"
Ενώ ο αριθμός των παιδιών ανά νοικοκυριό μειώνεται ραγδαία σε όλο το νησί, η Κύπρος εξακολουθεί να διατηρεί ένα από τα υψηλότερα ποσοστά σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ, μαζί με μια πιο παραδοσιακή άποψη για το τι πρέπει να είναι μια οικογένεια.
"Είμαι σίγουρη ότι ο πρώην σύζυγός μου θα βρει μια πρόθυμη σύζυγο αργά ή γρήγορα", λέει η 38χρονη Νίκη, κάτοικος Πάφου. "Βγάζει καλά λεφτά, έχει διαμέρισμα, είναι κοινωνικά σεβαστός. Εν τω μεταξύ, οι πιθανοί σύντροφοί μου φαίνεται να εξαφανίζονται αρκετά γρήγορα όταν ανακαλύπτουν ότι δύο μικρά παιδιά είναι μέρος του πακέτου!"
"Γνωρίζω τουλάχιστον δύο ανύπαντρες φίλες που επιθυμούν να υιοθετήσουν", προσθέτει. "Υποστηρίζω την απόφασή τους. Αλλά θέλω επίσης να τις ενημερώσω για το πώς βλέπει η κυπριακή κοινωνία τις ανύπαντρες μητέρες. Φοβάμαι να σκεφτώ τι πρέπει να περάσουν οι ομόφυλοι σύντροφοι που έχουν ή επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά σε αυτό το νησί. Αν δεν είσαι μια παραδοσιακή πυρηνική οικογένεια που αποτελείται από έναν παντρεμένο άνδρα και μια γυναίκα, η κοινωνία πολύ εύκολα σε καταδικάζει - και τα παιδιά σου...
"Τα δικά μου παιδιά έχουν δεχτεί εκφοβισμό επειδή δεν έχουν δύο γονείς. Ξέρω ότι στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο ευτυχισμένα τώρα που χωρίσαμε. Αλλά όταν ακόμη και άλλα παιδιά τα στιγματίζουν επειδή δεν έχουν δύο παντρεμένους, συνυπάρχοντες γονείς, τι λέει αυτό για τον τρόπο με τον οποίο η Κύπρος αντιμετωπίζει τις μη πυρηνικές οικογένειες; Ειδικά τις ανύπαντρες μητέρες."
Τα περιεχόμενα αυτού του άρθρου, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών εικόνων, ανήκουν στην Cyprus Mail
Οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται είναι του συγγραφέα ή/και της Cyprus Mail
Πηγή
