Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει καταστήσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού ύψιστη προτεραιότητα, αυξάνοντας την πίεση στην Ευρώπη να επιταχύνει τη μετάβαση σε καθαρότερα καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου. Αυτό ήταν ένα από τα θέματα που καλύφθηκαν στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για το φυσικό αέριο και το υδρογόνο που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη μεταξύ 21-23 Μαρτίου. Πιο πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ) επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι, αν μη τι άλλο, είναι ακόμη πιο αποφασισμένη να μειώσει και τελικά να εξαλείψει την κατανάλωση φυσικού αερίου στην ΕΕ καθώς πλησιάζουμε στο 2030 και μετά
Οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου έχουν καταστήσει το υδρογόνο ανταγωνιστικό, αυξάνοντας τη σημασία του ως καθαρό καύσιμο όχι μόνο για την απαλλαγή της Ευρώπης από τις ανθρακούχες εκπομπές, αλλά και για τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας. Η μεγαλύτερη ζήτηση για πράσινο υδρογόνο αναμένεται να προέλθει από τους τομείς της βιομηχανίας, των αερομεταφορών και των βαρέων οχημάτων. Για να γίνει όμως η διαφορά, απαιτείται μια μαζική αύξηση της κλίμακας. Αυτό θα απαιτήσει συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και οικονομικά κίνητρα. Προκειμένου να ξεκινήσει, μπορεί επίσης να απαιτηθεί η επιβολή της ελάχιστης χρήσης υδρογόνου σε ορισμένες βιομηχανίες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη στρατηγική του μπλοκ για το υδρογόνο τον Ιούλιο του 2020. Αλλά τα γεγονότα στην Ουκρανία αύξησαν την προβολή και τις φιλοδοξίες της, που περιγράφονται σε ένα νέο σχέδιο, REPowerEU, το οποίο δημοσιεύθηκε στις 8 Μαρτίου. Η ΕΕ αύξησε τον στόχο της για την παραγωγή υδρογόνου από 5 εκατομμύρια τόνους, σε 20 εκατομμύρια τόνους έως το 2030, κάτι που θα απαιτήσει περίπου 1000TWh (Τεραβατώρες) ανανεώσιμης ενέργειας - σχεδόν διπλάσια από την ποσότητα που παράγεται σήμερα στην ΕΕ. Η εκπληκτική ποσότητα των 10 εκατομμυρίων τόνων θα πρέπει να εισαχθεί. Αυτό αποτελεί μέρος των μέτρων για τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου της ΕΕ κατά 30% μέχρι τότε, δηλαδή περίπου 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Με μόνο περίπου το 1% της παγκόσμιας παραγωγής υδρογόνου να είναι πράσινη, η πρόκληση για την παραγωγή σε αυτή την κλίμακα θα είναι η διαθεσιμότητα γης για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άφθονων ηλιακών/αιολικών ανανεώσιμων πόρων. Σε αυτό το σημείο έρχονται στο προσκήνιο οι περιοχές της Μέσης Ανατολής - Βόρειας Αφρικής (MENA) και της Ανατολικής Μεσογείου. Η πρόεδρος της ΕΚ Ursula von der Leyen περιέγραψε ένα σχέδιο για την επίτευξη αυτού του στόχου τον Νοέμβριο του 2021. Περιλαμβάνει "την κλιμάκωση της τεχνολογίας, την καθιέρωση διεθνούς συνεργασίας και τη σύμπραξη με τη βιομηχανία και τους ερευνητές" και την επένδυση στον τομέα υδρογόνου της MENA, δημιουργώντας έτσι "μια νέα αγορά υδρογόνου μεταξύ των δύο ακτών της Μεσογείου."
Τα αέρια καύσιμα θα συνεισφέρουν περίπου το 20% της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης της Ευρώπης μέχρι το 2050. Αλλά στο πλαίσιο αυτό, ο στόχος είναι να μειωθεί η αμείωτη κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 30 τοις εκατό έως το 2030 και κατά περισσότερο από 80 τοις εκατό έως το 2050. Αυτό θα αντικατασταθεί από ανανεώσιμα και χαμηλών εκπομπών άνθρακα αέρια, το 40% των οποίων θα είναι υδρογόνο - και, όλο και περισσότερο, πράσινο υδρογόνο.
Το πράσινο υδρογόνο παράγεται με ηλεκτρόλυση, με άλλα λόγια, με τη διάσπαση του νερού σε υδρογόνο και οξυγόνο με τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Παρόλο που πρόκειται για μια αποδεδειγμένη τεχνολογία, εξακολουθεί να απαιτεί περαιτέρω ανάπτυξη για την ασφαλή αποθήκευση και μεταφορά του υδρογόνου. Προκειμένου να επιταχυνθεί αυτό, η ΕΕ δρομολόγησε τον Νοέμβριο του 2021 μια εταιρική σχέση ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ με τη βιομηχανία για την προώθηση της έρευνας και της ανάπτυξης του πράσινου υδρογόνου. Η δέσμη μέτρων της ΕΕ "Fit-for-55" παρέχει τη βάση για την επίτευξη της μετασχηματιστικής αλλαγής, με το απαιτούμενο ρυθμιστικό πλαίσιο να τίθεται τώρα σε εφαρμογή από την Ε.Ε.
Προκειμένου να προωθηθεί η χρήση του υδρογόνου, η Ε.Ε. προτείνει προνομιακούς φορολογικούς συντελεστές για τη χρήση ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε μια νέα "οδηγία για τη φορολογία της ενέργειας". Η ΕΚ δημοσίευσε τις αναθεωρημένες προτάσεις της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας "RED-II" τον Ιούλιο του 2021. Προτείνει όμως τώρα να τις επικαιροποιήσει ώστε να περιλαμβάνουν αύξηση του στόχου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από 32% τώρα σε 38-40% μέχρι το 2030. Αυτό θα μεταφραστεί σε 60-65% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2030. Επιπλέον, έχει τεθεί ένας πιο φιλόδοξος δεσμευτικός στόχος για τη μείωση της τελικής και της πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας κατά 36% και 39% κατά την ίδια περίοδο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει ότι η εφαρμογή αυτών των πολιτικών θα οδηγήσει σε δραματική αύξηση της ζήτησης πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, σε βαθμό που είναι απίθανο να μπορεί να καλυφθεί πλήρως από την ΕΕ. Ομοίως, δεν είναι βέβαιο ότι η ΕΕ θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει επαρκείς προμήθειες στο εσωτερικό της για να καλύψει την προβλεπόμενη ζήτηση υδρογόνου.
Αυτές είναι πιθανό να απαιτούν διασυνδεσιμότητα και εισαγωγές από περιοχές με υψηλό δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - αιολική και ηλιακή - όπως η MENA και η Ανατολική Μεσόγειος. Υπάρχουν ήδη έργα για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όχι μόνο για εξαγωγή, αλλά και για εσωτερική κατανάλωση.
Η χώρα με τις μεγαλύτερες δυνατότητες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου να ανταποκριθεί στις ανάγκες της Ευρώπης σε υδρογόνο είναι η Αίγυπτος. Η χώρα καταρτίζει μια στρατηγική για το υδρογόνο με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα με τη βοήθεια της EBRD, η οποία περιλαμβάνει την αξιολόγηση της υφιστάμενης και της δυνητικής παραγωγής υδρογόνου. Η EBRD θα βοηθήσει επίσης στη διενέργεια ρυθμιστικής ανάλυσης και αξιολόγησης των αλλαγών που απαιτούνται για τη στήριξη της ανάπτυξης αλυσίδων εφοδιασμού και εξαγωγών υδρογόνου στην Αίγυπτο.
Η αιγυπτιακή κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει φέτος μια στρατηγική για το υδρογόνο ύψους 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία θα περιλαμβάνει παραγωγική ικανότητα 1.400 μεγαβάτ έως το 2030. Με τουλάχιστον πέντε γνωστά ενεργά έργα πράσινου υδρογόνου υπό ανάπτυξη, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Με την επεκτεινόμενη δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - με στόχο το 42% έως το 2035 - η Αίγυπτος θεωρεί ότι αυτή είναι μια ευκαιρία να καταστεί ηγέτης στην περιοχή για την παραγωγή, τη χρήση και την εξαγωγή υδρογόνου. Διαθέτει ήδη ένα από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά πάρκα στον κόσμο, το ηλιακό πάρκο Benban, το οποίο έχει συνολική δυναμικότητα 1,8 Giga Watts (ή 1.800 Mega Watts). Αυτό είναι περισσότερο από την ηλεκτρική ισχύ της Κύπρου.
Ο φθηνότερος τρόπος μεταφοράς πράσινου υδρογόνου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη είναι με υποθαλάσσιο αγωγό. Ένας τέτοιος αγωγός θα μπορούσε επίσης να διευκολύνει τη μεταφορά υδρογόνου που παράγεται στη Μέση Ανατολή. Η Κύπρος μπορεί να συμμετάσχει σε αυτές τις εξελίξεις, αλλά πρέπει πρώτα να αναπτύξει το δικό της μακροπρόθεσμο ενεργειακό σχέδιο - μέχρι το 2050 - το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει μια στρατηγική για το πράσινο υδρογόνο, βασισμένη στις οδηγίες, τις πολιτικές και τις απαιτήσεις της ΕΚ και να συμβαδίζει με τις περιφερειακές εξελίξεις.
Ο Charles Ellinas είναι ανώτερος συνεργάτης στο Παγκόσμιο Ενεργειακό Κέντρο του Ατλαντικού Συμβουλίου. Το άρθρο αυτό έχει αναρτηθεί και στο ιστολόγιο της Κυπριακής Οικονομικής Εταιρείας.
Τα περιεχόμενα αυτού του άρθρου, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών εικόνων, ανήκουν στην Cyprus Mail
Οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται είναι του συγγραφέα ή/και της Cyprus Mail
Πηγή
